ΕΥΡΩΖΩΝΗ Ενδοαστικές κόντρες για το «μείγμα» της διαχείρισης

Με παραίτηση απείλησε ο επικεφαλής της Μπούντεσμπανκ, αν η ΕΚΤ ξεκινήσει ξανά να αγοράζει ομόλογα, λέγοντας ότι έτσι «κόβει χρήμα»

Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην αγορά χρέους είναι το βασικό «αγκάθι» στο νέο συμβιβασμό που επιδιώκουν οι καπιταλιστές στην Ευρωζώνη, για να διαχειριστούν ελεγχόμενα την κρίση

ASSOCIATED PRESS

Τα ζόρια στην αστική διαχείριση της κρίσης που βαθαίνει και η προσπάθεια των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών της Ευρωζώνης να συμβιβάσουν τα αντικρουόμενα συμφέροντα και να επιμερίσουν ελεγχόμενα τη ζημιά από την αναπόφευκτη καταστροφή κεφαλαίου, αντανακλούν τα παζάρια ενόψει των κρίσιμων συνεδριάσεων της ΕΚΤ, του Γιούρογκρουπ και της Συνόδου Κορυφής.

Κατά τη συνάντηση που είχαν την περασμένη Τετάρτη στο Βερολίνο, η Γερμανίδα καγκελάριος Α. Μέρκελ ζήτησε από τον Ιταλό πρωθυπουργό Μ. Μόντι να καθυστερήσει την υποβολή αιτήματος για παροχή βοήθειας από τους λεγόμενους «μηχανισμούς στήριξης της ΕΕ». Το ίδιο αίτημα ετοιμάζεται να απευθύνει και στον Ισπανό πρωθυπουργό Μ. Ραχόι, όταν συναντηθούν την ερχόμενη Πέμπτη, σύμφωνα με την ισπανική εφημερίδα El Mundo.

Οι παρασκηνιακές συνεννοήσεις επιβεβαιώνουν ότι οι δύο χώρες βρίσκονται στο χείλος του γκρεμού εξαιτίας της κρίσης που τις ταλανίζει, απειλώντας συνολικά την Ευρωζώνη, αφού αντιπροσωπεύουν την τρίτη και τέταρτη οικονομία αντίστοιχα. Το αίτημα της Γερμανίας φανερώνει ότι οι δυσκολίες στη διαχείριση της κρίσης μεγαλώνουν και πως έχει ήδη προκύψει η ανάγκη για νέες συνεννοήσεις, παρά το κλίμα αισιοδοξίας που προσπάθησαν να καλλιεργήσουν τα αστικά επιτελεία μετά την τελευταία Σύνοδο Κορυφής.

Οι ασίγαστοι ανταγωνισμοί ανάμεσα στις κυρίαρχες δυνάμεις της Ευρωζώνης και τους περιφερειακούς συμμάχους τους, αντανακλώνται και στη διαμάχη για το ρόλο της ΕΚΤ στην αγορά χρέους. Ο επικεφαλής της γερμανικής κεντρικής τράπεζας (Bundesbank), Γ. Βάιντμαν, απείλησε ανοιχτά με παραίτηση εξαιτίας της αντίθεσής του στο πρόγραμμα της επαναγοράς κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ, πριν πεισθεί από την γερμανική κυβέρνηση να παραμείνει στη θέση του, αποκαλύπτει την Παρασκευή η εφημερίδα Bild-Zeitung.

Εκφράζοντας το γενικό συμφέρον της αστικής τάξης της Γερμανίας, ο Βάιντμαν αντιδρά στο πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ, παρομοιάζοντας αυτήν την πολιτική με «χρηματοδότηση κρατών με το τύπωμα χρήματος». Ο προκάτοχός του, Α. Βέμπερ, παραιτήθηκε το πρώτο εξάμηνο του 2011 αντιδρώντας τότε στο πρόγραμμα επαναγοράς κρατικού χρέους από την ΕΚΤ, το οποίο ξεκίνησε το 2010. Τον ακολούθησε τον περασμένο Σεπτέμβρη άλλος ένας Γερμανός, ο Γ. Σταρκ, ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ, για τους ίδιους λόγους.

Θέλουν συμμετοχή και του ΔΝΤ

Από την πλευρά του, ο Γ. Ασμουσεν, μέλος του ΔΣ της ΕΚΤ, ζήτησε χτες τη συμμετοχή του ΔΝΤ στις αγορές ομολόγων, επιδιώκοντας προφανώς να βάλει τις ΗΠΑ και άλλες ανταγωνίστριες δυνάμεις πιο βαθιά στο παιχνίδι για τον επιμερισμό της ζημιάς από την κρίση στην Ευρωζώνη.

Ο ίδιος συμπλήρωσε, ότι η ΕΚΤ πρέπει να προχωρήσει σε αγορές ομολόγων των υπερχρεωμένων χωρών της Ευρωζώνης μόνο αν οι χώρες αυτές έχουν ζητήσει από το ευρωπαϊκό ταμείο διάσωσης να παρέμβει στην πρωτογενή αγορά και αν το ΔΝΤ συμμετέχει στη διαδικασία.

Με αυτόν τον τρόπο, πρόσθεσε, θα διασφαλιστεί ότι οι χώρες θα εφαρμόζουν αυστηρά προγράμματα δημοσιονομικής σύγκλισης και ότι η ΕΚΤ δεν θα καταβάλλει χρηματική βοήθεια χωρίς οι χώρες να αναλαμβάνουν τις δικές τους ευθύνες.

«Από την πλευρά μου αυτό σημαίνει ότι το ΔΝΤ θα πρέπει να συμμετέχει στην διαμόρφωση των προγραμμάτων σύγκλισης καθώς έχει μοναδική τεχνογνωσία (...) και εμπειρία στην περιφρούρηση τέτοιων καταστάσεων», είπε, δείχνοντας ότι τυχόν ενεργοποίηση του προγράμματος αγοράς ομολόγων θα σημάνει νέα μνημόνια και μέτρα για τους λαούς, με ή χωρίς συμμετοχή του ΔΝΤ.

Σύμφωνα εξάλλου με τον Επίτροπο της ΕΕ για θέματα Εσωτερικής Αγοράς, Μ. Μπαρνιέρ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σχεδιάζει την άσκηση εποπτείας επί του συνόλου των τραπεζών της Ευρωζώνης, και όχι μόνο των μεγάλων τραπεζών, όπως ζητάει η Γερμανία.

«Από την 1η Ιανουαρίου του 2013, όλες οι τράπεζες που στηρίζονται από τα κεφάλαια του ταμείου διάσωσης της Ευρωζώνης θα πρέπει να ελέγχονται κεντρικά», είπε ο Επίτροπος. «Από την 1η Ιουλίου του 2013, θα ελέγχονται και όλες οι μεγάλες, συστημικά σημαντικές τράπεζες, ενώ από την 1η Ιανουαρίου του 2014, θα υπόκεινται σε εποπτεία όλες οι τράπεζες» πρόσθεσε ο ίδιος.

Το τεταμένο κλίμα επιδεινώνουν και οι νέες προβλέψεις της ΕΚΤ για την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη, οι οποίες, σύμφωνα με το μέλος του ΔΣ της ΕΚΤ Ε. Νοβότνι, θα είναι αναθεωρημένες προς τα κάτω. Οπως αποκάλυψε σε δημοσιογράφους, «δεν θα υπάρξει βελτίωση, αλλά μάλλον επιδείνωση των προσδοκιών» και «η απόκλιση στους ρυθμούς ανάπτυξης μεταξύ του Βορρά και του Νότου έχει διευρυνθεί».

«Θα πρέπει να περιμένουμε αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης, ύφεση, ουσιαστικά σε όλες τις χώρες του Νότου το 2012 και στασιμότητα στη Γαλλία. Αυτό σημαίνει ότι η αβεβαιότητα αυξάνεται ραγδαία», τόνισε το στέλεχος της ΕΚΤ.

Ανταγωνισμοί σε όλα τα επίπεδα

Με δεδομένα τα παραπάνω, ο Γάλλος πρόεδρος, Φ. Ολάντ, δήλωσε χτες ότι η οικονομική κρίση είναι«εξαιρετικής σοβαρότητας» και δε θα γλιτώσει από αυτήν καμία χώρα. «Το καθήκον μου είναι να πω την αλήθεια στους Γάλλους. Βρισκόμαστε ενώπιον μιας κρίσης εξαιρετικής σοβαρότητας, μιας μακράς κρίσης, η οποία διαρκεί ήδη περισσότερα από τέσσερα χρόνια και από την οποία καμία από τις μεγάλες οικονομικές δυνάμεις, ακόμη και τις αναδυόμενες, δεν είναι δυνατό εφεξής να γλιτώσει», δήλωσε σε ομιλία του, στην ανατολική Γαλλία, επαληθεύοντας το συγχρονισμένο χαρακτήρα της καπιταλιστικής κρίσης.

Οπως ανακοινώθηκε χτες, ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Π. Μοσκοβισί, θα επισκεφτεί την Αθήνα στις 13 Σεπτέμβρη προκειμένου να έχει συνομιλίες με τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Οικονομικών.

Οι εσωτερικές αντιθέσεις που οξύνει η κρίση, εκφράζονται και στη διαμάχη για τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Οπως επιβεβαιώθηκε χτες, μια έκτακτη Σύνοδος Κορυφής, για τις δημοσιονομικές προοπτικές της ΕΕ, την περίοδο 2014-2020, θα πραγματοποιηθεί το Νοέμβρη, λίγο μετά τη σύνοδο του Οκτωβρίου και λίγο πριν τη σύνοδο του Δεκέμβρη.

Το θέμα της συνόδου αφορά στο πλαίσιο των δημοσιονομικών πολιτικών της ΕΕ για μια επταετία, δηλαδή, ουσιαστικά αναφέρεται στον τρόπο λειτουργίας του αναδιανεμητικού μηχανισμού της ΕΕ. Γαλλία, Γερμανία, Αυστρία, Βρετανία, Ολλανδία, Φινλανδία και Σουηδία ζητούν «δραστική μείωση» του προϋπολογισμού, ενώ οι Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, Πορτογαλία ζητούν να αυξηθεί το πλαίσιο των κοινοτικών δαπανών.

Ολοι συμφωνούν όμως, ότι ο συμβιβασμός που θα προκύψει θα πρέπει να είναι συμβατός με τη δημοσιονομική εξυγίανση στα κράτη - μέλη, να υπηρετεί δηλαδή το δόγμα «λιτότητα και ανάπτυξη». Τα περί «ενίσχυσης της συνοχής, μέσω της χρηματοδότησης των αντίστοιχων πολιτικών» είναι μόνο για λαϊκή κατανάλωση, αφού η ανισομετρία στον καπιταλισμό είναι δεδομένη και μεγαλώνει σε συνθήκες κρίσης.

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα και στα σενάρια που σχετίζονται με το μέλλον της στην Ευρωζώνη, η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO) ανέφερε ότι ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα είχε «δραματικές συνέπειες». Σύμφωνα με τον επικεφαλής οικονομολόγο της ILO, ο μέσος όρος της ανεργίας στην Ευρωζώνη θα ανέβαινε στο 13% (από 10% στο τέλος του 2011).

Αν διαλυόταν η Ευρωζώνη, το ποσοστό της ανεργίας στη Γερμανία θα έφτανε το 2014 το 11,3% (από 6,8% σήμερα), στη Γαλλία στο 17% και στην Ισπανία στο 37%. Ακόμα όμως και με τα σημερινά δεδομένα, ο ίδιος προβλέπει ότι η ανεργία στην Ισπανία θα σκαρφαλώσει στο 27,7% το 2014 και η ανεργία στους νέους στο 51,3%.