Το χρέος των ΗΠΑ και η φιλολογία της «χρεοκοπίας»

Γρηγοριάδης Κώστας

Η είδηση ότι δύο μεγάλοι χρηματοπιστωτικοί οίκοι μελετούν την υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας των ΗΠΑ, εφόσον δεν ευοδωθούν οι συνομιλίες της κυβέρνησης με τους Ρεπουμπλικάνους για την αύξηση του ορίου του ομοσπονδιακού δανεισμού, προκάλεσε μεγάλη και έντονη συζήτηση σχετικά με την κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας.

Τόσο η Moody's, όσο και η Stantard & Poor's προειδοποίησαν τις «αγορές» ότι θα υποβαθμίσουν την οικονομία των ΗΠΑ στην κατηγορία Aaa, τη μικρότερη δυνατή, αν δε βρεθεί λύση ως τις 2 Αυγούστου, αφού υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να κηρυχθεί στάση πληρωμών. Τα όσα προηγήθηκαν, σε συνδυασμό με τις προειδοποιήσεις των «οίκων», έδωσαν αφορμή για εκτιμήσεις περί χρεοκοπίας των ΗΠΑ.

ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΤΟ ΑΝΩΤΑΤΟ ΥΨΟΣ του δημόσιου δανεισμού καθορίζεται με απόφαση του Κογκρέσου. Αυτή τη στιγμή το όριο είναι τα 14,3 τρισεκατομμύρια δολάρια. Ο νόμος ορίζει ότι, αν αυτό ξεπεραστεί, η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να κηρύξει στάση πληρωμών.

Πράγματι, αυτήν την περίοδο, ο δημόσιος δανεισμός των ΗΠΑ βρίσκεται στο όριο και πιθανόν να το έχει ξεπεράσει. Πάντως είναι βέβαιο, υπολογίζοντας και τις υποχρεώσεις της κυβέρνησης για τον επόμενο μήνα, ότι οι ανάγκες δανεισμού θα ξεπεράσουν αισθητά το όριο των 14,3 τρισ.

Το πρόβλημα για την κυβέρνηση Ομπάμα είναι ότι δε διαθέτει την απαραίτητη πλειοψηφία στο Κογκρέσο για να αλλάξει το όριο δανεισμού. Οι Ρεπουμπλικάνοι από την πλευρά τους δηλώνουν ότι για να συμφωνήσουν πρέπει να μειωθούν δραστικά οι κοινωνικές δαπάνες και να παραμείνουν σε ισχύ οι φοροαπαλλαγές που ευνοούν τους πλουσιότερους. Ομως, αν ικανοποιηθούν οι ρεπουμπλικανικές απαιτήσεις, ο Ομπάμα θα χάσει κάθε έρεισμα στο εκλογικό σώμα, αφού θα έχει καταπατήσει όλες τις προεκλογικές του υποσχέσεις.

ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, σε παρόμοια θέση βρέθηκαν πολλές αμερικανικές κυβερνήσεις κατά το παρελθόν και το πρόβλημα λύθηκε, έστω και στο παρά πέντε, με απόφαση του Κογκρέσου για την αύξηση του ορίου. Σε καμιά περίπτωση, δε θα ήθελαν ούτε οι Δημοκρατικοί, ούτε οι Ρεπουμπλικάνοι, με ό,τι εκπροσωπούν και οι δύο, να σηκώσουν το βάρος μιας ενδεχόμενης «χρεοκοπίας» του αμερικανικού κράτους.

Η αλήθεια είναι ότι το πρόβλημα του χρέους και, επομένως, του δανεισμού είναι πολύ σοβαρό για τις ΗΠΑ. Από 5,63 τρισεκατομμύρια δολάρια που ήταν το χρέος το 2000, έχει ήδη εκτοξευθεί στα 14,3 τρισ., κοντεύει, δηλαδή, να τριπλασιαστεί σε έντεκα χρόνια, ενώ από το 57% του ΑΕΠ το 2000 πλησιάζει ταχύτατα το 100%.

Ομως, οι ΗΠΑ, αξιοποιώντας την οικονομική, πολιτική και στρατιωτική τους ισχύ, αλλά και το δικαίωμα να «κόβουν» χρήμα κατά το δοκούν, δεν αφήνουν περιθώρια για τέτοιου είδους εκτροπές. Το θέμα είναι μέχρι πότε;