Η απατηλή κόκκινη γραμμή

Τρόμος πάνω από την πόλη. Ανεργία, φτώχεια, πείνα, απελπισία, κατάθλιψη... Με γιαούρτια και προγκαρίσματα κάποιοι προσπαθούν να ξορκίσουν, θαρρείς, τα μεσαιωνικά δαιμόνια των σύγχρονων καιρών. Στις συνάξεις ημιπαράλυτοι από την αγωνία μικροαστοί της πρόσφατης ευδαιμονικής εικοσαετίας, αναζητούν χύδην και κυρίως βιαστικά μια αόρατη τιμωρό χούντα, απρόθυμοι οι ίδιοι να δικάσουν, και συνάμα μια εξίσου αόρατη τάξη που θα επιβληθεί ωσάν εξ ουρανού. Ωρες ώρες έχεις την εντύπωση, αν ακούς κι αν βλέπεις κάτω από το επιφανειακό σπάραγμα των διπλανών σου, πως μια μεγάλη, κρίσιμη μάζα κουράστηκε να ασχημαίνει η ζωή της περισσότερο από το να διακυβεύεται αυτή καθαυτή.

Ο διάλογος με τις μάζες των βιαίως εξαθλιούμενων Ελλήνων βρίσκεται σε εξαιρετικά λεπτό σημείο. Σαν εκείνη τη στιγμή που, με τεντωμένα νεύρα για διαφορετικούς λόγους, μπορεί δυο άνθρωποι, ενώ πριν από δέκα λεπτά έπιναν μαζί ένα κρασί, λυκοκοιτάζονται στα μάτια σαν ανήμερα θεριά και στο σκοτάδι της στιγμής εκτός απ' τα δόντια τους αστράφτουν κι αναίτια μαχαίρια. Η συγκατοίκηση με το παράλογο γίνεται συνήθειο και μαραζώνει και το τελευταίο βλαστάρι που απέμεινε να θυμίζει τη φυσική ανάσταση μετά τη βαρυχειμωνιά του καιρού και του μυαλού.

Σε ένα τέτοιο επικοινωνιακό κοινωνικό τοπίο ανθεί ο αφασικός λόγος και η παρελκυστική των μαζών προπαγάνδα. Ο τρόμος καταβάλλει τις αντιστάσεις κι ενίοτε η λογική υποχωρεί για να ξεκουραστεί το μυαλό από την κοπιώδη αναζήτηση λύσεων. Ελλογο ον παραμένει ο άνθρωπος κι ο τυραννισμένος πολύ συχνά εκπλήσσεται από το κτήνος μέσα του. Για να πλησιαστεί και να αναθαρρήσει ο άλλος στη θύελλα της αγωνίας χρειάζεται εκτός από επιμονή και υπομονή, κάτι από εκείνη την αποφασιστική τρυφερότητα που έχουν οι νοσοκόμες αντιμέτωπες με τον πόνο και το φόβο του θανάτου των ασθενών. Είναι απ' αυτές που περιμένεις το κάτι παραπάνω, ένα λόγο, μια έγνοια, μιαν απαντοχή την ώρα της κρίσης.

Οχι, δεν απλώνω, σύντροφοι, σεντόνια διαπίστωσης. Σιχαίνομαι την αφασία ως κορυφαία υποκρισία στο δημόσιο λόγο και στην πολιτική διαλεκτική. Ισως γιατί είναι το πιο φανερό και συνάμα μυστικό βρώμικο όπλο της άθλιας προπαγάνδας που χιλιάδες χρόνια τώρα χρησιμοποιούν τα εκάστοτε ιερατεία για να χειραγωγούν τις μάζες. Το χειρότερο υπόδειγμα αυτής της άθλιας τακτικής είναι μετά την «αλλαγή» της πρώτης μεταπολιτευτικής περιόδου, είναι η λεκτική κατάχρηση της «κόκκινης γραμμής».

Δείτε κι ακούστε προσεκτικά γύρω σας πόσοι και πόσο διαφορετικοί για αναρίθμητους λόγους και με εξόχως διαφορετικά κίνητρα, χρησιμοποιούν την έκφραση «κόκκινη γραμμή» για να οριοθετήσουν από ένα διάλογο ως μια πολιτική, από μιαν αντίδραση ως μιαν ανακωχή!!! Αυτή η ρημάδα η κόκκινη γραμμή έχει τώρα τελευταία γίνει ένα τεράστιο φίδι που τυλίγεται γύρω από κουρασμένους πολίτες κι εργαζόμενους και τους τραβάει στον πάτο, τους ακινητοποιεί εκεί ιδεολογικά και τους υποχρεώνει να θεωρούν σημείο εκκίνησης κάθε δράσης το ελάχιστο, το μίνιμουμ, το σημείο ναδίρ ή μηδέν των αντοχών και κυρίως των προσδοκιών τους.

Δεν είναι τυχαία, το αντίθετο μάλιστα, η έννοια της γραμμής. Το ίδιο και το χρώμα. Είναι κόκκινη για να είναι ζωτικής σημασίας, σαν τη γραμμή του αίματος, της ίδιας της ζωής δηλαδή. Είναι εγκαυματική σαν το κόκκινο της φωτιάς κι άρα επικίνδυνη εξ ορισμού να την περάσεις. Είναι γραμμή γιατί εκτείνεται στο άπειρο κι όταν τεθεί μπροστά σου δεν μπορείς να ξεφύγεις ούτε από αριστερά ούτε από δεξιά. Είναι γραμμή για να διατηρεί την ψευδαίσθηση της ράγας, του δείκτη αλλά συνάμα να ασκεί πάνω σου την επίδραση της ευθείας που δε γίνεται κύκλος για να δεις τον απέναντί σου και τον παραδίπλα σου και ταυτόχρονα αν ξεφύγει απ' τη φύση της τότε μόνο θηλιά και σφιγκτήρας μπορεί να γίνει να σε πνίξει.

Η επίκληση της κόκκινης γραμμής, του ορίου δηλαδή πέρα απ' το οποίο όλα τα μαύρα κι άραχνα, τα επικίνδυνα κι ανεξέλεγκτα είναι πιθανά, γίνεται κατά κόρον στις μέρες μας ακριβώς γιατί μπορεί να ερμηνευτεί απ' τον καθένα και την καθεμία χωριστά και πραγματικά και συνάμα απ' όλους μαζί τεχνητά, όπως θέλει. Το όριο επιβίωσης και απελπισίας του άνεργου και φτωχού εξομοιώνεται με το όριο του ισχυρού που καθορίζει με βάση τα κέρδη του, οικονομικά ή πολιτικά, το όριο της φτώχειας. Η αντίσταση αρχίζει μετά την υποχώρηση σε εκείνο το σημείο που λίγο διαφέρει η σφαγή από την άτακτη φυγή στο μέτωπο του πολέμου. Κι αυτήν πάλι την καθορίζουν οι ...αξιωματικοί και οι αξιωματούχοι. Η κόκκινη γραμμή θέλει εξαιρετική προσοχή. Χαράσσεται για να οριοθετεί τα φέουδα και να μαντρώνει λαούς, ξεγελάει ως ηθικός φραγμός, αποπροσανατολίζει μάζες και ανακόπτει δράσεις και «κουζουλάδες». Η κόκκινη γραμμή είναι κατ' εξοχήν στρατιωτικός όρος πεταμένος έντεχνα ως φάκα τον καιρό της δήθεν ειρήνης στις μάζες για να οριοθετήσει την ανεκτή από τα αφεντικά ριζοσπαστικοποίηση.

Κόκκινη γραμμή βάζουν όλοι. Το ΔΝΤ κι ο Τσίπρας και ο παπάς κι ο γείτονας και ο γονιός και ο εγγονός... Ο καθένας τη δική του κι έτσι όταν το αίμα σχηματίζει εκείνη τη γραμμή της ζωής που χάνεται κανένας δεν την προσέχει. Οι Αμερικανοί που ξεπέρασαν την κόκκινη γραμμή ουρώντας πάνω στα πτώματα των Αφγανών θυμάτων τους, αντιμετωπίστηκαν με την κόκκινη γραμμή του Πενταγώνου που τους βρήκε και θα τους τιμωρήσει... Κι ο πόλεμος ο βρώμικος καλά κρατεί...

Της
Λιάνας ΚΑΝΕΛΛΗ