ΕΥΡΩΖΩΝΗ Η κρίση στην Ισπανία δυναμώνει τους τριγμούς

Οι εξελίξεις μετά την κατάρρευση της τρίτης μεγαλύτερης τράπεζας της χώρας δείχνει τα αδιέξοδα της αστικής διαχείρισης

Οι ουρές των ανέργων στην Ισπανία, μια από τις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης, μεγαλώνουν μέρα με τη μέρα, χωρίς μνημόνια

Σε φάση νέας όξυνσης μπαίνουν οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και οι ανταγωνισμοί στην Ευρωζώνη, καθώς οι προσπάθειες για τον επιμερισμό των βαρών της κρίσης παράγουν αδιέξοδα και την ίδια στιγμή οι καπιταλιστικές οικονομίες των κρατών - μελών της Ευρωζώνης βουλιάζουν πιο βαθιά στην κρίση. Το κέντρο βάρους στη διαχείριση μετατοπίζεται εκ νέου στην Ισπανία, όπου η επιχείρηση διάσωσης της τρίτης μεγαλύτερης τράπεζας, της Bankia, προκαλεί ισχυρούς τριγμούς στο οικοδόμημα των μονοπωλίων και το ευρώ και βάζει σε δοκιμασία τα όρια της ελεγχόμενης διαχείρισης της κρίσης για λογαριασμό του κεφαλαίου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τρεις μέρες μετά, φαίνεται να επικρατεί ασάφεια ως προς τα σχέδια της κυβέρνησης Ραχόι για την ανακεφαλαιοποίηση της Bankia ύψους 19 δισ. ευρώ. Μετά τις διαρροές των τελευταίων ημερών για έκδοση ομολόγων «αλά καρτ», που ουσιαστικά θα εξανάγκαζαν την ΕΚΤ να εμπλακεί στην όλη διαδικασία, η Κομισιόν και η ευρωτράπεζα αντιδρούν, με αποτέλεσμα η Μαδρίτη να αναθεωρεί τον αρχικό της σχεδιασμό. Υπενθυμίζεται ότι στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, ο Ισπανός πρωθυπουργός, Μ. Ραχόι, δήλωσε ότι η κυβερνητική παρέμβαση για τη διάσωση της τράπεζας δε θα αναγκάσει τη Μαδρίτη να αναζητήσει οικονομική βοήθεια από τους εταίρους της στην Ευρωζώνη.

Αρχικά, ξένα ΜΜΕ, όπως το «Ρόιτερς», αλλά και οι «Financial Times», επικαλούμενα κυβερνητικές πηγές από τη Μαδρίτη, αποκάλυψαν ότι η Ισπανία θα εξέδιδε ομόλογα τα οποία θα έδινε απευθείας στην Bankia και η τράπεζα θα μπορούσε να τα χρησιμοποιήσει ως «εγγυήσεις» για παροχή ρευστότητας από την ΕΚΤ. Με το σχέδιο αυτό, η Μαδρίτη ουσιαστικά απέφευγε τον ακριβό δανεισμό από τις αγορές. Ομως, χτες, υπήρξαν αντιδράσεις τόσο από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) όσο και από την Κομισιόν, που δε φαίνεται να βλέπουν με καλό μάτι τη συμμετοχή τους στη διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης των ισπανικών τραπεζών.

Η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι δεν έχει ακόμα λάβει ενημέρωση από τη Μαδρίτη για τα σχέδιά της προκειμένου να τα εκτιμήσει. Ο Εβ. Νοβότνι, διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Αυστρίας και μέλος του ΔΣ της ΕΚΤ, έσπευσε να δηλώσει πως «η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών είναι ευθύνη των εθνικών κυβερνήσεων».

Βαθιά η καπιταλιστική κρίση

Το πρακτορείο «Ρόιτερς» ανέφερε ότι η ανακεφαλαιοποίηση ενδέχεται τελικά να γίνει «με πολλά βήματα».Ενα εξ αυτών θα είναι «η χρήση του FROB, του ταμείου που έστησε η Ισπανία για την ελεγχόμενη αναδιάρθρωση των τραπεζών και το υπουργείο Οικονομικών της Μαδρίτης». «Τα νέα στοιχεία δείχνουν ότι τελικά η Ισπανία θα πάει πρώτα στις αγορές για να βρει χρηματοδότηση». αναφέρει το «Ρόιτερς» και συμπληρώνει: «Αυτή η επιλογή μπορεί να είναι πολιτικά πιο αποδεκτή εκτός Ισπανίας, αλλά θα δημιουργήσει πλεονάζουσα προσφορά ισπανικών τίτλων στην αγορά και κατά συνέπεια αργότερα θα στοιχίσει στα ισπανικά ομόλογα».

Στο πρακτορείο «Bloomberg», εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών της Ισπανίας δήλωσε ανώνυμα ότι η προτιμητέα επιλογή της Μαδρίτης για την ανακεφαλαιοποίηση της Bankia είναι μέσω των αγορών. Μέσα σε πέντε λεπτά από την κοινοποίηση της είδησης, το σπρεντ των ισπανικών ομολόγων διευρύνθηκε στις 5,16 ποσοστιαίες μονάδες, στο ευρύτερο επίπεδο από το 1999. Επισημαίνεται ότι η απόδοση του 10ετούς ισπανικού ομολόγου χτες βρισκόταν στο 6,46%.

Τα στατιστικά στοιχεία ταυτόχρονα επιβεβαιώνουν ότι η ισπανική οικονομία βουλιάζει πιο βαθιά στην ύφεση, γεγονός που αποτυπώνεται και στις λιανικές πωλήσεις, οι οποίες τον Απρίλη κατέγραψαν τη μεγαλύτερη πτώση από την έναρξη της καταγραφής των στοιχείων το 2003. Οι πωλήσεις υποχώρησαν 9,8%, σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του 2011, πτώση που ήταν αρκετά χειρότερη από τις εκτιμήσεις. Πρόκειται δε για τον 22ο διαδοχικό μήνα κάμψης των πωλήσεων.

Η Ευρώπη οφείλει να κινηθεί τάχιστα όσον αφορά στη λήψη μέτρων που θα βοηθήσουν την Ισπανία να μη βυθισθεί στην κρίση, καθώς η τύχη του ευρωπαϊκού κοινού νομίσματος βρίσκεται επί ξυρού ακμής, δήλωσε χτες η αντιπρόεδρος της ισπανικής κυβέρνησης, Σοράγια Σάενθ ντε Σανταμαρία, αφήνοντας να διαφανεί η αγωνία που επικρατεί στο κυβερνητικό επιτελείο και συνολικά στην αστική τάξη για τη διαχείριση της βαθιάς κρίσης.

Την ίδια στιγμή οι κυβερνήσεις και τα όργανα της ΕΕ προωθούν τη στρατηγική της «ανάπτυξης με λιτότητα», για να θωρακίσουν την κερδοφορία των μονοπωλιακών ομίλων. Οι χώρες της Ευρωζώνης πρέπει να παρουσιάσουν έναν «οδικό χάρτη» για μια πληρέστερη οικονομική και νομισματική ένωση, δήλωσε χτες ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, εκφράζοντας ουσιαστικά την υποστήριξή του στην εφαρμογή του δημοσιονομικού συμφώνου σταθερότητας και στη στρατηγική της ανάπτυξης με λιτότητα.

«Πιστεύουμε ότι τα κράτη - μέλη, τα οποία βρίσκονται αυτή τη στιγμή μέσα στο ευρώ, θα πρέπει να βαθύνουν την ενοποίησή τους για να επιτύχουν μια πλήρη οικονομική και νομισματική ένωση. Είναι πολύ σημαντικό, ακόμα και αν δεν πιστεύει κανείς ότι θα συμβεί άμεσα, να δώσει την κατεύθυνση, το στόχο», ανέφερε κατά τη διάρκεια ομιλίας του. «Είναι σημαντικό και όσον αφορά την εμπιστοσύνη για τις επενδύσεις στη ζώνη του ευρώ»,τόνισε, σύμφωνα με το «Ρόιτερς», o Μπαρόζο.

Σενάρια για το ευρώ

Το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας του Κιέλου υποστηρίζει ότι η μέχρι τώρα ευρωπαϊκή πολιτική διάσωσης του ευρώ δεν μπορεί να εξασφαλίσει μακροπρόθεσμα τη βιωσιμότητα του κοινού νομίσματος. Επίσης, εκτός κάθε συζήτησης θεωρεί τις προτάσεις για ευρωομόλογο ή οποιαδήποτε άλλη λύση που θα προκαλούσε πληθωρισμό και προτείνει ένα σχέδιο από 4 σημεία. Πρώτο σημείο είναι η θέσπιση δημοσιονομικού κανόνα που θα επιτρέπει σε κάθε χώρα της ΕΕ να επιτυγχάνει το στόχο της μείωσης του χρέους στο 60% σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Ενα δεύτερο σημείο του σχεδίου αφορά στις προϋποθέσεις χρεοκοπίας στις χώρες της ΕΕ. Η ΕΚΤ θα πρέπει να θεσπίσει διαφανή, εφαρμόσιμα και σαφή κριτήρια ώστε σε περίπτωση χρεοκοπίας μιας χώρας να γίνεται με απόλυτα ελεγχόμενο τρόπο. Προτείνει επίσης τη χρήση πόρων από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ για τη στήριξη συγκεκριμένων επενδυτικών έργων σε χώρες με δημοσιονομικά προβλήματα. Τέλος, θα πρέπει να διασφαλιστεί η μακροβιότητα μεγάλων χρηματοπιστωτικών θεσμών που σε περίπτωση ενδεχόμενης χρεοκοπίας μπορεί να παρασύρουν κι ολόκληρη τη χώρα σε χρεοκοπία.

Ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα συνιστούσε απειλή για την παγκόσμια ευημερία, παρά το γεγονός ότι η συμμετοχή της στην παγκόσμια οικονομία είναι 0,4%, καθώς οι επιπτώσεις θα έφθαναν έως την Κίνα, αναφέρει δημοσίευμα του πρακτορείου «Bloomberg», το οποίο παραπέμπει σε δηλώσεις αναλυτών διεθνών επενδυτικών ταμείων και τραπεζών.

Μία έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα προκαλούσε ζημιά στα ενέχυρα, αναφέρει το στέλεχος του Pimco - του μεγαλύτερου ταμείου επενδύσεων σε ομόλογα στον κόσμο - Ρίτσαρντ Κλάριντα, μία άποψη που συμμερίζονται οικονομολόγοι των τραπεζών Bank of America, Merrill Lynch και JP Morgan Chase. Στη χειρότερη περίπτωση, θα μπορούσε να προκαλέσει χρεοκοπίες κρατών της Ευρώπης καθώς και επιδρομές σε τράπεζες, πιστωτικές κρίσεις και υφέσεις που μπορεί να οδηγήσουν περισσότερες χώρες να φύγουν από το ευρώ.